Førtiåtte timar

Når ein er så sliten at ein kjenner seg kvalm når ein går på arbeid om morgonen, kjennest det bra å tenkja på at om førtiåtte timar sit ein på flyet på vei til Flesland, Bergen. Men det hjelper også å sjå tjue-ein ville elefantar langsetter vegen på veg heim frå jobb.

Lankesisk eksosrype

Venting

Saa sit me her og ventar paa ein ny tsunami. Nytt jordskjelv utanfor Sumatra, 8,2 eller 8,5, ingen veit heilt sikkert. Tsunami-varsel har gaatt ut. Marinen varsla gjennom aa bruka sirenene sine, folk lyttar paa radio og er ute i gatene og fylgjer med paa kva som skjer. Det er ei merkeleg stemning, men relativt stille, ingen panikk. Sjoelv sit eg paa kontoret, har varsla alle tilsette og veit at dei er trygge. Sjoen er roleg, og det er ingen teikn paa at det kjem ei ny boelgje. Om ingenting skjer den neste timen kan me kanskje alle gaa heim og sova...

Internasjonal standard

I felt for å sjekka om tsunamileirar held internasjonal standard: 136 familiar deler 5 latriner. Det er sånn omlag 1/5 av minimumsstandard (ikkje rart det luktar p...når ein stig inn i leiren). 2000 liter vatn for to dagar: omlag 1/20 av minimumsstandard.
Dette er truleg ikkje noko å visa fram når generalkommissæren kjem på besøk frå hovudstaden på laurdag. Eller kanskje er det akkurat det ein bør?

Vatn for to dagar for 136 familiar

Tsunami-krisehus

Krabbe på taket!

Ein mann sa til meg nyss at ein skal halda auga med dyra om ein vil ha dei første varsla om naturkatastrofar. I går kveld fann me ein krabbe i hagen, som straks rømde inn i nedløpet frå takrenna. Krisj. krasj, sa det inni røyret etterkvart som krabben tok seg oppetter i retning taket. Der er han framleis. Eg skjønte raskt kvifor kattane snakka til meg med opphissa katterøyster kvar gong eg gjekk ut i hagen i går ettermiddag, det er trass alt ikkje kvar dag at ein krabbe med store klør kryp rundt i buskane våre.

Sidan det er ein trafikkert veg og mange murar mellom havet og oss, er det ikkje lett å skjøna kvifor krabben er her, eller korleis han har kome hit. Dagfinn foreslo at det er ein landkrabbe, og då eg spurde kva det er, sa han "landkrabbe nett slik som deg". Den mest spektakulære teorien er sjølvsagt at krabben flyktar frå havet fordi det er ein ny tsunami på veg. Men kanskje han berre likar seg på eit tak? Utsikten er sikkert mykje betre enn frå Bengalbukta.

Påske???

Tidleg ein langfredagsmorgon skulle ein sitja på hytta i Viveli og smørja matpakke for turen til Sinsenkrysset, Langedalen eller Viheller. Ha sukkerbitane klare i tilfelle Reidar drosjesjåfør kjem på kaffibesøk utpå dagen. Laga rebusar og gjera klart for å gøyma påskegodtegget som alle eigentleg er for vaksne til å leita etter.

Men her sit eg. Påsken i kortversjon: 30 grader, hindufestival til ære for Kali, hartal (denne gongen sinhalesisk i protest mot sein hjelp), sveltestreik framfor klokketårnet (munken som nesten var død i går fekk besøk av ministrar frå hovudstaden og skal såleis ha gått med på å eta att), langfredag (vår hindu hushjelp har fått fri for å gå på katolsk langfredagsmesse), gresk nasjonaldag (er invitert på mottaking på SKIPET, som no avsluttar to månader som hospitalskip og set kurset mot norske fjordar med turistar), Poyadag (fullmåne, månadleg nasjonal fridag for alle uansett religion), tre-månaders markering av tsunamien (var invitert til multi-etnisk/religiøs todagars markering som starta kl.6 i dag tidleg, men valde svevnen). Elles trur folk at det kjem ein ny tsunami dag, men det trur ikkje eg - så no er det tid å tutla seg på arbeid.

God påske til alle, anten de er på fjellet, i låglandet, eller på sjøen!

Ta toget!

Me står i morgonkø for å kjøpa billett til toget frå Trincomalee til Colombo. Sjekking av togtider dagen før gjev følgjande resultat: Toget går klokka seks, eller sju. Men om me kjem halv sju, eller seinast kvart på sju, er det bra.

Og det gjekk bra, no er sambuaren på veg til hovudstaden for sin fyrste skuledag på freds- og konfliktløyseskulen. Han har kosta på seg andreklassebillett til 15 kroner. Men ein kan og gjennomføra den ti timar lange reisa på tredje klasse for 86 rupi, vel 5 kroner.

Gode vener har sagt at togturen er ei oppleving (på godt og vondt) og at ein bør ta denne turen iallefall ein gong i løpet av opphaldet. Naturopplevinga skal vera stor. Eg sit att heime, minnest liknande turar med lokaltog i Makedonia, og er litt misunneleg.

Wellakari

"Wellakari, wellakari", ropar alle ungane, peikar og spring i ring rundt oss naar me vitjar tsunamileiren i Muthur. Min nykomne UNICEF-kollega trur det betyr "velkomen" og smiler breitt. Men han tek feil; wellakari betyr "bleikansikt" eller "kvit mann/kvinne". Etter ti minutter har ungane roa seg saapass ned at dei torer ta paa oss, og snart har eg to jentungar hangande i kvar hand. Naar eg seier at eg vil ta dei med meg i bilen attende til Trinco, breier panikken seg og vips! er dei borte mellom blaa telt.

Statistikk og statistikk

Eg les nyutgitt tsunami-statistikk frå regjeringa,og ser at talet på øydelagde og skada hus i Trincomalee, hus som ikkje kan buast i, er 4,643. Korleis kan det då ha seg at dei frivillige organisasjonane har blitt bedne om å byggja nesten 7,000 krisehus?

Brita bak Bawas benk

Basseng og tank flyt over i einannan

Bawa og Kandalama

Om nokon har lurt på kvar me har vore dei siste dagane, er svaret Kandalama! Kandalama er ein gammal irrigasjonstank bygd for mange hundreår sidan. G. Bawa, Sri Lanka sin berømte arkitekt, teikna hotellet ved tanken. Hotellet er ein km langt og sydd inn i naturen på ein måte som gjer at ein nesten ikkje ser det før ein trakkar på steget framfor resepsjonsdisken.

Det var stille, stille. Berre lydar frå fuglar og apekattar, og så eit elefantskrik i ny og ne. Aurvedisk massasje. Tre symjebasseng, som ser ut som om dei flyt over i tanken. Båtturen på tanken måtte me slå frå oss, på grunn av alle krokodillane som var sett i det siste.

Problemet er å kom i gang etter så mykje velvære. Og i morgon er det hartal igjen!

Elefant hadde dei og..

Kandalama hotell, verd eit besøk!

A propos telt

Kvinnene frå møtet den 8 mars snakka også om problemet med at fleire familiar må dela telt i leirane mens dei ventar på betre bustad. Somme bur framleis under plastikk-presenning.

Like etter bølgja bad regjeringa om telt, mange telt, 50,000 telt. Då telta vel var tinga, bestemte dei seg for at det ikkje var trong for telt likevel. For seint, alle telta var på veg. Og for å få tollklarera telta som alt var komne, måtte alle organisasjonar oppgje i detalj kor mange telt kvar liten landsby treng. Dei siste fire-fem vekene har me her i Trinco venta på 1000 familietelt som ligg i tollen i Colombo. Sist veke vart dei endeleg frigjevne, men samstundes vart nye tollreglar innførde, telta vart tatt tilbake og innlemma i det nye tollsystemet. Så no må me søkja på nytt, for tredje gong, om frigjeving av telta.

Kvinnedagen

Moete i byhallen i dag, med seksti kvinner fraa leirar i Trincomalee som ville fortelja korleis dei opplevde situasjonen sin. "Om eg visste korleis livet ville verta etter tsunamien, hadde eg heller lete bylgja ta meg," sa ei. "To familiar eller meir bur i eitt telt, me har ikkje lenger privatliv. Det er varmt, og me kvinner sit inne i telta heile dagen," sa ei anna. "Me vil ha hus, ikkje telt og mellombelse loysingar," var bodskapen fraa alle. Moetet vitna om mangel paa informasjon, mangel paa framgang i hjelpearbeidet, mykje frustrasjon.

I gaar moette eg ein major som var like frustrert som desse kvinnene, ogsaa han over mangel paa framgang. "Ingenting skjer, etter ti veker bur folk enno i telt." Han klaga over at ingen spoer dei det gjeld korleis dei vil organisera livet sitt etter tsunamien. Han sa seg ikkje samd i mine ymt om at regjeringa stikk kjeppar i hjula heller enn aa tilretteleggja for dei som vil hjelpa, men han saag ut som om han hadde tenkt same tanken.

Ein interessant allianse.
God 8 mars!

Laurdag i Trinco

Etter ein dag hartal med butikkar og kontor stengde i protest mot torsdagens byggjeprosjekt, er laurdagen veldig, veldig normal. Trafikk-kaos i byen, kakafoni av tuting fraa tusen tuk-tukar som proever aa pressa seg framom kvarandre i strevet for aa koma fyrst fram med sine fem passasjerar og fjorten plastikk-posar fraa dagens markedsvitjing. Innimellom dette eit utal av bussar som skal til Irranaikerny, Colombo eller Sinnakinniya, lastebilar som stoppar midt i gata for aa lossa ris, kokosnoetter eller arak-brennevin, damer i sari som koyrer motorsykkel og ungdom paa sykkel som truleg aldri har hoyrt at det fins reglar for korleis ein skal oppfoera seg i trafikken.

Here we go again

Og saa er ballet i gang att. Utgangsforbod og hartal. Denne gongen paa grunn av ulovleg bygging. Av alle ting vel eit av regjeringspartia aa starta husbygging for sinhalesarar paa leikeplassen bak stadion, eit omraade som er regulert som fellesareale og der det absolutt ikkje er meining at nokon skal byggja hus. Resultatet er demonstrasjonar, vegstenging, brenning av bilar, steinkasting. Saa no er det utgangsforbod. Gatene toemest, og det er tid aa koma seg heim fraa jobb.